Maatschappelijke Relevantie
Keuzevrijheid en volledigheid hebben hun waarde bewezen binnen de dans en educatie van Younif, maar ook in de rest van de maatschappij zouden deze kernwaarden een groot verschil kunnen maken. In dit artikel wordt uitgelegd hoe keuzevrijheid en volledigheid kunnen bijdragen aan het ontstaan van een prettige en veilige maatschappij voor iedereen.
Er wordt al jaren hard gezocht naar een fijne manier om als maatschappij samen te leven, waarbij vooroordelen, discriminatie en geweld verdwijnen en iedereen de kans krijgt diens eigen doelen na te streven. Deze zoektocht wordt op dit moment vaak gestart vanuit diversiteit en inclusie. Deze termen blijken echter niet zo effectief als gehoopt. Ze zijn inmiddels in zoveel contexten gebruikt, dat het niet duidelijk is wat er nu precies mee bedoeld wordt. Als een organisatie zegt een divers team te hebben, wat betekent dit dan? Er zijn ontzettend veel manieren om diversiteit te bekijken. Inclusie slaat op het opnemen van personen in een groep. Bedrijven streven vaak naar een inclusieve werksfeer en er zijn verschillende organisaties die zich bezighouden met het includeren van bepaalde minderheidsgroepen in de maatschappij. Het doel wat deze bedrijven en organisaties met inclusie willen bereiken, is dat mensen zich een volwaardig deel voelen van de groep en het gevoel hebben helemaal zichzelf te kunnen zijn binnen de groep. Het probleem wat zich hierbij voordoet is echter dat inclusie alleen maar kan bestaan wanneer gewerkt wordt vanuit een basis van exclusie. Wanneer een persoon geïncludeerd dient te worden, betekent dit dat deze tot dan toe geexcludeerd was en niet bij de groep hoorde. De term inclusie spreekt zichzelf hierdoor tegen: het is erg moeilijk om ervoor te zorgen dat een persoon zich een volwaardig deel van de groep gaat voelen, wanneer deze vanuit inclusie juist behandeld wordt als een buitenstaander, die er tot dan toe niet bij hoorde en nu geïncludeerd wordt.
Het blijkt dus dat de termen die we nu gebruiken om problemen van uitsluiting en ongelijkheid binnen de maatschappij op te lossen onduidelijk zijn en zelfs een basis bevatten die sterk samenhangt met de problemen die ze proberen aan te pakken.
Wanneer er wordt gewerkt vanuit keuzevrijheid en volledigheid wordt ieder mens erkent en heeft iedereen de vrijheid om diens eigen keuzes te maken. In plaats van de nadruk te leggen op diversiteit en mensen op te delen in hokjes op basis van een aantal eigenschappen, is er oog voor iemands doelen, perspectieven en persoonlijkheid. Ook zijn er geen exclusieve groepen meer die geïncludeerd dienen te worden, maar wordt er gewerkt vanuit volledigheid en hoort iedereen per definitie bij de maatschappij. Daarbij heeft iedereen de mogelijkheid om diens eigen keuzes te maken, zonder dat dit leidt tot geweld of haat. Er ontstaat een basis van erkenning en acceptatie, waardoor iedereen op een veilige manier kan samenleven.
Door de termen keuzevrijheid en volledigheid breed te gaan gebruiken, kunnen deze doelen binnen de maatschappij bereikt worden. Om dit wat te verduidelijken staan hieronder een paar casussen, waarin het werken vanuit keuzevrijheid en volledigheid binnen de maatschappij aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt toegelicht.
Casus 1
Timo is 11 en heeft een fysieke medische conditie waardoor hij gebruik maakt van een rolstoel. Hij gaat over een paar maanden naar de middelbare school. Op een avond bezoekt hij een open dag. Als Timo naar een school gaat die werkt vanuit volledigheid en keuzevrijheid, hoe toegankelijk is deze school dan voor personen die gebruik maken van een rolstoel?
- Wanneer deze school werkt vanuit volledigheid en keuzevrijheid betekent dit dat zij alles en iedereen erkennen en openstaan voor zoveel mogelijk perspectieven, daarnaast respecteren zij ieders persoonlijke vrijheid en keuzes. De school ziet het feit dat mensen goed ter been zijn niet als de norm. Ondanks dit zou het kunnen dat de school momenteel niet makkelijk toegankelijk is voor personen die een rolstoel gebruiken, bijvoorbeeld omdat het gebouw erg oud is en er nu niet genoeg middelen zijn voor een verbouwing. Dit betekent niet per definitie dat de school niet kan werken vanuit volledigheid. De school gaat het gesprek aan met Timo om te kijken in hoeverre er mogelijkheden zijn om ervoor te zorgen dat hij zich ondanks het slecht toegankelijke gebouw toch op een fijne manier door de school kan bewegen. Timo heeft de vrijheid om te kiezen of hij wel of niet naar deze school wil wanneer het gebouw niet optimaal toegankelijk is voor hem, daarnaast heeft ook de school de vrijheid om aan te geven dat het momenteel niet mogelijk is om een grote verbouwing te bekostigen en dat zij dus geen optimale oplossing kunnen bieden. Het gaat er hier om dat er op een open manier wordt gecommuniceerd en samen wordt gekeken naar mogelijkheden. Wanneer de school geen mogelijkheid ziet waarop Timo op een veilige manier door de school kan bewegen en het hierdoor niet verantwoord vindt om hem aan te nemen, is dit een keuze die de school mag maken. Zij hebben de keuzevrijheid om te bepalen welke risico´s zij wel en niet willen nemen. Ze gaan met Timo en zijn ouders in gesprek en behandelen Timo niet als een lastig geval. Net als voor alle andere kinderen die op de school komen kijken wordt er gezocht naar een manier om hem een zo fijn mogelijke tijd op de school te geven. Misschien is er een mogelijkheid waar zowel Timo, zijn ouders en de school helemaal achter staan, maar wanneer één van de partijen de optie niet toereikend of veilig genoeg vindt hebben zij allen de keuzevrijheid om dit aan te geven en niet samen verder te gaan.
Casus 2
Een bedrijf binnen een maatschappij waarin gewerkt wordt vanuit keuzevrijheid en volledigheid zoekt nieuwe werknemers, waar letten zij op in het wervingsproces?
- Het bedrijf omarmt mensen met verschillende perspectieven. Gender, culturele achtergrond en fysieke mogelijkheden of kenmerken spelen in het wervingsproces geen rol en vormen hierdoor ook zeker geen beperking. In dit specifieke voorbeeld zoekt het bedrijf in het algemeen naar goede werknemers, in deze situatie is het belangrijk dat er alleen gelet wordt op de voor de functie relevante capaciteiten van de werknemer en gender, culturele achtergrond en fysieke mogelijkheden of kenmerken niet onnodig mee worden genomen in de beoordeling. Wanneer het bedrijf voor een opdracht op zoek is naar iemand die bijvoorbeeld veel weet over de Spaanse cultuur, mag het bedrijf een Spaanse culturele achtergrond natuurlijk wel meenemen als criterium. Op deze manier voorkomt werken vanuit volledigheid discriminatie in het wervingsproces.
Casus 3
In een stad is er een groep mensen met de overtuiging dat de maximale snelheid op alle wegen 80 km per uur moet worden, en een groep die vindt dat de maximale snelheid terug moet naar 120 km per uur. De groepen ontmoeten elkaar voor het eerst en komen erachter dat zij het niet eens zijn met elkaar. Hoe wordt hiermee omgegaan in een maatschappij waarin keuzevrijheid en volledigheid het uitgangspunt zijn?
- Binnen volledigheid wordt alles wat er is, wat er was en wat er nog gaat komen erkent. Het moment van ontmoeting is hierin erg belangrijk. De twee groepen ontkennen elkaar niet, zij erkennen dat zij er beiden zijn en gaan het gesprek aan. De twee groepen hebben beide een zeer sterke overtuiging, en zijn het niet met elkaar eens. Ze proberen elkaar te overtuigen van hun eigen standpunt, maar na een lang gesprek komen ze erachter dat ze beiden hun eigen standpunt niet willen veranderen. Vanuit keuzevrijheid hebben zij beide de keuze om bij hun eigen standpunt te blijven. Keuzevrijheid werkt altijd twee kanten op, daarom is het belangrijk dat zij accepteren dat de andere groep niet hetzelfde denkt. Ze hoeven elkaar niet per se te begrijpen, of het leuk te vinden dat ze iets anders denken. Het gaat erom dat zij accepteren dat de andere groep er is, en dat zij nu eenmaal een ander denkbeeld hebben. Wanneer een van de groepen na de ontmoeting besluit dat zij de andere groep nooit meer willen spreken, is dat oké, dit is hun keuze en een deel van keuzevrijheid.
Maar let op, wanneer een van de groepen vindt dat de andere groep niet mag bestaan en moet worden opgeheven of weggevaagd, verliest de groep keuzevrijheid en volledigheid uit het oog. Het is heel belangrijk dat zij de andere groep niet ontkennen en accepteren dat deze groep een ander denkbeeld heeft dan zij. Binnen volledigheid en keuzevrijheid is er geen ruimte voor geweldpleging of radicale haatacties naar andere mensen of groepen, het is ontzettend belangrijk dat iedereen wordt erkent en dat mogelijke verschillen in overtuigingen of perspectieven worden geaccepteerd.
Door op deze manier samen te leven ontstaat een maatschappij waarin niemand gedwongen wordt tot bepaalde ideeën, denkbeelden of acties. We hoeven niet allemaal hetzelfde te vinden of het eens te zijn met elkaar, het gaat erom dat we een maatschappij creëren waarin iedereen het recht heeft om te leven en alles en iedereen wordt erkent en gezien.
Door keuzevrijheid en volledigheid als uitgangspunt te nemen, kunnen we samen een prettige en veilige maatschappij realiseren voor iedereen. Ieder persoon wordt erkend als deel van de maatschappij en heeft de vrijheid om zelf keuzes te maken en diens eigen perspectieven te bepalen. Het gaat er niet om dat we allemaal dezelfde denkbeelden hebben, maar dat we als mensen elkaar erkennen en accepteren, ook wanneer we er andere ideeën op na houden. Geweld en haatacties zijn vanuit keuzevrijheid en volledigheid geen optie, veiligheid en vrijheid worden voor iedereen gewaarborgd.
Deze maatschappij is een ideaal construct en Stichting Younif is zich ervan bewust dat er veel factoren meespelen die het ontzettend lastig maken om dit ideale doel te bereiken. Echter ontstaat er vanuit keuzevrijheid en volledigheid een systeem dat allesomvattend werkt. Hierdoor kunnen deze kernwaarden een proces van mogelijkheden, ontmoeting en waardering in gang zetten, waarin het conflict en de ontmoeting binnen verscheidenheid de centrale rol spelen.
Zo makkelijk als het in eerste instantie klinkt, is het toch niet, er zit veel in, er moet rekening gehouden worden met alles. Wat wel duidelijk is, is dat deze aanpak, deze benadering op een ding neer komt. Een eigen filosofie.