De Filosofie

In de vorige teksten is de definitie van de termen keuzevrijheid en volledigheid uitgelegd en de maatschappelijke relevantie van het gebruik van deze termen toegelicht. Dit artikel vormt de vierde en tevens laatste globale uitleg. In deze laag gaan we in op de onderbouwing van de termen keuzevrijheid en volledigheid.

Het realiseren van een maatschappij waarin iedereen het recht en de mogelijkheid heeft om gelukkig te leven is al eeuwenlang een veelbesproken thema. De filosoof Aristoteles schreef in zijn werk Politika (ca. 350 v.Chr./2013) dat de beste constitutie een politieke organisatie is die iedereen in staat stelt op diens best te zijn en gelukkig te leven. In zijn werk Nicomachea Ethica (Aristoteles, ca. 350 v.Chr./2009) beschrijft hij dat geluk hetgeen is waar al onze keuzes op afgestemd zijn, het is het enige waar we als mens naar streven voor wat het is, en niet om een ander doel te bereiken.

Het vinden van een levenswijze waarin dit ultieme doel van geluk bereikt kan worden, blijkt een lastige opgave te zijn, want ook eeuwen later blijft dit een veelvuldig onderzocht thema. Maslow (1958) stelde een piramide samen waarin hij de vijf basisbehoeften van de mens om volledig te kunnen functioneren benoemde. Na voeding en veiligheid heeft de mens behoefte aan het horen bij een groep en ervaren van liefde en affectie, een positief zelfbeeld en self-actualization, wat staat voor de mogelijkheid van een individu om diens volledige potentieel te kunnen benutten.

In 1989 kwam Ryff met een model voor psychologisch welzijn, volgens dit model bestaat dit uit zes dimensies: zelfacceptatie, positieve relaties met anderen, autonomie, environmental mastery1, een doel in het leven en persoonlijke groei. In 1995 heeft Ryff dit model samen met Keyes getest op 1108 volwassenen, de resultaten van het onderzoek kwamen overeen met het door Ryff (1989) voorgestelde model. Hidalgo et al. (2010) concludeerden in hun overzicht van verschillende studies naar psychologisch welzijn dat het positief samenhangt met voldoening in het leven, eigenwaarde en interne controle.

De waardes waar keuzevrijheid en volledigheid voor staan sluiten heel mooi aan bij de uit deze onderzoeken naar voren gekomen factoren. Keuzevrijheid speelt een essentiële rol in autonomie en persoonlijke controle (Botti et al, 2022), twee factoren die onmisbaar zijn voor persoonlijke groei en zelfexpressie (Hidalgo et al., 2010). Daarbij heeft een levenswijze waarin het controleren van anderen wordt losgelaten en er wordt gewerkt vanuit intrinsieke controle een positief effect op relaties (Glasser, 1998). Volledigheid zorgt voor een omgeving waarin iedereen erkent wordt en per definitie deel uitmaakt van de groep, wat ook een grote rol speelt in het waarborgen van psychologisch welzijn (Merino & Privado, 2015 & Hidalgo et al., 2010 & Maslow, 1958).

Tot slot, de combinatie van autonomie en positieve relaties met anderen vraagt om een maatschappij waarin ruimte is voor verschillende denkbeelden zonder dat die leiden tot antagonisme, agressie of polarisatie. De filosoof Chantal Mouffe beschreef in haar boek Agonistics (2013) dat het binnen een liberaal-democratische politiek belangrijk is dat: ‘de anderen niet gezien worden als vijanden die vernietigd moeten worden, maar als tegenstanders wiens ideeën aangevochten mogen worden, maar wiens recht om deze ideeën te verdedigen niet in twijfel mag worden getrokken’. Ook vanuit keuzevrijheid en volledigheid is het niet noodzakelijk dat iedereen het met elkaar eens is, er is ruimte voor meningsverschillen en tegengestelde perspectieven, het gaat erom dat deze verschillende denkbeelden naast elkaar kunnen bestaan en niet leiden tot antagonisme.

De hier besproken onderzoeken en filosofieën laten zien dat de termen keuzevrijheid en volledigheid en de werkwijze waarbij zij horen een stevig fundament hebben. Erkenning en ruimte voor persoonlijke keuzes staan centraal, waardes die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan een gelukkig leven voor iedereen.

 Bibliografie 

Aristotle. (ca 335 v.Chr./2013). Aristotle’s Politics (C., Lord, Trans.). University of Chicago Press.

Aristoteles. (ca. 350 v.Chr/2009). The Nicomachean Ethics (W.D., Ross, Trans.; A. Brown, Ed.). Oxford University Press. 

Botti, S., Iyengar, S. S., & McGill, A. L. (2022). Choice freedom. Journal of Consumer Psychology, 33(1), 1–282.

Glasser, W., MD. (1998). Choice Theory: A New Psychology of Personal Freedom. Harper Collins.

Hidalgo, J. L. T., Bravo, B. N., Martínez, I. P., Pretel, F. A., Postigo, J. M., & Rabadán, F. E. (2010). Psychological well-being, assessment tools and related factors. Psychological well-being, 2010, 77-113.

Maslow, A. H. (1958). A Dynamic Theory of Human Motivation. In C. L. Stacey & M. DeMartino (Eds.), Understanding human motivation (pp. 26–47). Howard Allen Publishers. https://doi.org/10.1037/11305-004

Merino, M. D., & Privado, J. (2015). Does Employee Recognition Affect Positive Psychological Functioning and Well-Being? The Spanish Journal Of Psychology, 18. https://doi.org/10.1017/sjp.2015.67

Mouffe, C. (2013). Agonistics: Thinking The World Politically. Verso Books.

Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal Of Personality And Social Psychology, 57(6), 1069–1081. https://doi.org/10.1037/0022-3514.57.6.1069

Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal Of Personality And Social Psychology, 69(4), 719–727. https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.4.719